Παιδική παχυσαρκία

                                                                                                                                                                                                                                                                     Η παιδική παχυσαρκία αναπτύσσεται όταν ένα παιδί έχει υπερβολικό σωματικό βάρος, που συνήθως οφείλεται στην περίσσεια ενέργειας που αποθηκεύεται υπό μορφή λίπους. Δηλαδή όταν έχουμε ένα θετικό ενεργειακό ισοζύγιο κατά το οποίο η ενέργεια που παίρνει από την τροφή είναι μεγαλύτερη από αυτή που καταναλώνεται για τις ανάγκες του οργανισμού αλλά και τη καθημερινή φυσική δραστηριότητα του παιδιού, αυτή η περίσσεια αποθηκεύεται σε λίπος προκαλώντας δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Ο τυπικός τρόπος μέτρησης της παχυσαρκίας στα παιδιά πρέπει να γίνεται με βάση τις καμπύλες ανάπτυξης και τις εκατοστιαίες θέσεις. Δηλαδή με ειδικά διαγράμματα που λαμβάνουν υπ’ όψιν το ΔΜΣ(δείκτη μάζας σώματος), το βάρος, το ύψος, την ηλικία και το φύλο του κάθε παιδιού.

Όταν ο ΔΜΣ βρίσκεται πάνω από την 95η εκατοστιαία θέση τότε το παιδί θεωρείται παχύσαρκο, ενώ όταν βρίσκεται μεταξύ 85ης και 95ης της εκατοστιαίας θέσης θεωρείται υπέρβαρο. Στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, η παιδική παχυσαρκία αυξάνεται ανησυχητικά.

Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις παιδικής παχυσαρκίας. Εκτιμάτε πως τα σημερινά παιδιά δεν θα έχουν το ίδιο προσδόκιμο ζωής σε σχέση με τις παλαιότερες γενιές λόγω των επιπλοκών της παχυσαρκίας και της ανθυγιεινής διατροφής τους.

Οι κυριότερες αιτίες αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας είναι:

• Η έλλειψη πρωινού γεύματος των περισσοτέρων παιδιών και εφήβων.

Σημαντική είναι και η καθημερινή κατανάλωση ενός πλήρους και ισορροπημένου πρωινού. Έχει αποδειχτεί ότι τα παιδιά που τρώνε ένα καλό πρωινό υπερτερούν στις επιδόσεις τους σε σχέση με τα παιδιά που δεν τρώνε κάτι ή τρώνε έτοιμα σνακ του κυλικείου.

Τρόφιμα όπως πατατάκια, γαριδάκια, σοκολάτα, μπισκότα, τυρόπιτες, αναψυκτικά, τα οποία είναι πλούσια σε λίπος και ζάχαρη και φτωχά σε θρεπτικά συστατικά δεν θα βοηθήσουν στην απόδοση του παιδιού.

• Μειωμένη Φυσική Δραστηριότητα
  Αύξηση της αδράνειας (τηλεόραση, υπολογιστής ,βιντεοπαιχνίδια, κινητό τηλέφωνο)

  Η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας στα παιδιά τα έχει οδηγήσει να ξοδεύουν άπειρες ώρες, μπροστά στον υπολογιστή και την τηλεόραση ή οποία προκαλεί ασυναίσθητη κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων θερμιδικών και μη υγιεινών σνακ

Άμεση συσχέτιση των ωρών τηλεθέασης και της παιδικής παχυσαρκίας

Ένα ρόλο παίζουν και οι γονείς, οι οποίοι δεν βρίσκουν χρόνο να κάνουν εξωτερικές δραστηριότητες μαζί με τα παιδιά τους.

• Κακή ποιότητα τροφών και ποτών

Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας τα παιδιά έχουν υιοθετήσει έναν λιγότερο θρεπτικό τρόπο διατροφής, ο οποίος χαρακτηρίζεται από αυξημένη κατανάλωση έτοιμου φαγητού και σακχαρούχων αναψυκτικών. Παλαιότερα, η κατανάλωση έτοιμου φαγητού ήταν μια περιστασιακή συνήθεια. Σήμερα, το 1/3 των παιδιών τρώει περίπου κάθε μέρα έτοιμο φαγητό. Επιπλέον ένας λόγος έχει να κάνει και με την αύξηση των μερίδων. Ένα έτοιμο γεύμα μπορεί να περιέχει 2000 θερμίδες. Κάποια από τα χαρακτηριστικά των έτοιμων γευμάτων είναι η γευστικότητα, η ενεργειακή πυκνότητα, το περιεχόμενο λίπος, το γλυκαιμικό φορτίο και η περιεχόμενη ζάχαρη.

Η κατανάλωση αναψυκτικών από τα παιδιά έχει διπλασιαστεί συγκριτικά με παλαιότερα και η αυξημένη κατανάλωσή τους έχει συσχετισθεί με αύξηση του κινδύνου για παιδική παχυσαρκία. Βασική αιτία είναι τα περιεχόμενα απλά σάκχαρα που βρίσκονται σε αυτά. Τέλος συμβάλουν στην αύξηση βάρους διότι λόγω της υγρής τους μορφής στην οποία βρίσκονται και λόγω της αυξημένης περιεκτικότητάς τους σε απλά σάκχαρα, γεγονός ότι δεν φέρνουν κορεσμό.

Συνέπειες της παιδικής παχυσαρκίας

Με ποιους τρόπους αντιμετωπίζεται η παιδική παχυσαρκία

1.Παραδοχή του προβλήματος

Κρίνεται απαραίτητο οι γονείς να ενημερωθούν για το θέμα “παιδική παχυσαρκία”και να αλλάξουν εφόσον χρειάζεται τις λανθασμένες αντιλήψεις τους! Η παιδική παχυσαρκία είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων και πρόωρου θανάτου στην ενήλικο ζωή, προδιάθεση πρώιμης ήβης, υπερλιπιδαιμίας, υπέρτασης, σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο, μυοσκελετικές παθήσεις κ.α. Και βεβαίως δε θα μπορούσαν να λείπουν και οι ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις της παχυσαρκίας όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, κοινωνική απομόνωση και τάση για εξαρτήσεις.

2. Δίνοντας το καλό παράδειγμα

 Είναι γεγονός πως οι καλές διατροφικές συνήθειες ξεκινούν από το σπίτι οπότε σημαντικό για την επίλυση της παιδικής παχυσαρκίας είναι οι γονείς και η μεγάλη επιρροή που ασκούν στο παιδί. Βελτιώνοντας λοιπόν τις δικές μας συνήθεις αποτελούμε το σωστό πρότυπο στη διατροφική διαπαιδαγώγηση αλλά και τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών.

3. Ποτέ δεν χρησιμοποιούμε το φαγητό και το γλυκό ως ανταμοιβή

Κάτι που συνηθίζουν οι γονείς να λένε στα παιδιά τους «αν φας όλο το φαγητό σου, μετά θα σου δώσω σοκολάτα», «αν τελειώσεις το διάβασμά σου θα σου πάρω παγωτό» ή «πάρε ένα γλυκό για να μη κλαις», συνήθειες που τα παιδιά συνδέουν μοιραία το φαγητό με δυσάρεστα συναισθήματα ή επιτυχίες, ενώ θα έπρεπε να συνδέουν το αίσθημα της πείνας με την τροφή και όχι να μάθουν να συνδέουν και να στρέφονται σε αυτό για παρηγοριά, καλύτερα να επαινέσουμε και να γιορτάσουμε με έναν άλλο τρόπο, όπως να πάμε μια βόλτα ή να δούμε μια ταινία παρά να του δώσουμε ένα φαγώσιμο βραβείο.

4. Υιοθέτηση υγιεινών σνακ από το σπίτι

Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μαθαίνοντας στα παιδιά να έχουν στο σπίτι τους υγιεινές επιλογές τροφίμων ως σνακ, που θα έχουν αγοράσει μαζί, χωρίς να έχουν την αίσθηση ότι οι γονείς τους επιβάλλουν τη δική τους άποψη. Θα πρέπει να κάνουμε γνωστό στα παιδιά μας την αξία κάποιων τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Επίσης πρέπει να γίνει κατανοητό στο παιδί πως τα ανθυγιεινά σνακ τύπου (κρουασαν, πατατάκια, μπισκότα κ.α.) πρέπει να καταναλώνονται μια στο τόσο και όχι σε συστηματική βάση, όπως για παράδειγμα σε κάποια γιορτή.

5. Περισσότερα φρούτα και λαχανικά στη διατροφή μας

Συνήθως τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά στερούνται από την διατροφή τους τις τις απαραίτητες μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά βάζοντας στην θέση τους κάποιες ανθυγιεινές τροφές όπως τσιπς, μπισκότα, γλυκά κ.ά. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να σκεφτούμε εναλλακτικές λύσεις ώστε να εντάξουμε καθημερινά τα φρούτα και τα λαχανικά μέσα στο καθημερινό πρόγραμμα της διατροφής τους. Για παράδειγμα θα μπορούσαμε να βάλουμε κριμμένα λαχανικά σε μία σάλτσα ή σε μπιφτέκια ή ακόμα να τα δοκιμάσουμε να τα μαγειρέψουμε και να τα σερβίρουμε με διάφορους άλλους τρόπους. Από την άλλη τα φρούτα θα μπορούσαν να ενταχθούν στην διατροφή τους και σαν μιλκ σεικ μέσα στο γάλα τους ή ακόμη και σαν χυμό.

Τέλος ένα λάθος που κάνουν οι γονείς όταν αρνούνται να φάνε κάποιο φαγητό τα παιδιά τους, να καταφεύγουν στο να μαγειρεύουν ότι άλλο τους αρέσει, προκειμένου να φάνε. Με αυτό τον τρόπο αυτό που καταφέρνουν είναι να τα κάνουν αρνητικά να δοκιμάσουν κάτι καινούργιο στη διατροφή τους.

6. Ενθάρρυνση των παιδιών προς τον αθλητισμό

Τα σημερινά παιδιά χαρακτηρίζονται από πολύ χαμηλή δραστηριότητα. Θα πρέπει εμείς σαν γονείς να ενθαρρύνουμε τα παιδιά στον αθλητισμό, τονίζοντας τους τα οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν από αυτόν, συμβάλλοντας στη υγεία τους, την σωματική τους διάπλαση, στη ρύθμιση βάρους, στον μεταβολισμό τους, στην ψυχολογία τους, στην κοινωνικοποίησή τους και στην συμπεριφορά τους. Θα πρέπει να μειωθούν οι ώρες που ασχολούνται με τον υπολογιστή, τη τηλεόραση ή το τάμπλετ και να καταναλώνουν περισσότερο χρόνο σε κάποια φυσική δραστηριότητα, τουλάχιστον 30-40 λεπτά άσκησης 4-5 φορές την εβδομάδα. Διαφορετικά να τα ενθαρρύνουμε κάνοντας μια οικογενειακή βόλτα μαζί, όπως ένα περίπατο με τα πόδια ή ακόμη και με τα ποδήλατα.

7. Λιγότερος χρόνος μπροστά σε οθόνες όπως η τηλεόραση και φυσικά όχι την ώρα του φαγητό

Η υπερβολική κατανάλωση του χρόνου στη τηλεόραση και στον υπολογιστή έχει αρνητικές επιπτώσεις στα παιδιά καθώς μειώνετε έτσι ο χρόνος για φυσική δραστηριότητα και ενθαρρύνεται ο καθιστικός τρόπος ζωής. Σημαντικό επίσης να τους επισημάνουμε πως η κατανάλωση φαγητού μπροστά στη τηλεόραση οδηγεί σε μεγαλύτερη κατανάλωση φαγητού καθώς το αίσθημα κορεσμού δεν επιτυγχάνετε με αποτέλεσμα να φάνε μεγαλύτερες ποσότητες από όσο θα τρώγανε και επιπλέον τους δημιουργείτε και η τάση της κατανάλωσης των τροφών που διαφημίζονται.

 8. Όχι στερητικές δίαιτες

Αυτό που πρέπει να πετύχουμε αρχικά είναι το παιδί να σταματήσει να παίρνει επιπλέον βάρος. Στόχος δε είναι απαραίτητα να χάσει κιλά αλλά να διατηρηθεί σταθερό το βάρος του ενώ παράλληλα να αυξάνεται το ύψος του με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να υπάρξει εξισορρόπηση. Οι στερητικές δίαιτες απαγορεύονται καθώς το παιδί βρίσκεται στη ανάπτυξη και πρέπει να τρέφετε σωστά παίρνοντας όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Πρωτίστως το παιδί θα πρέπει να μάθει να τρώει υγιεινά, τονίζοντας τα οφέλη και την σημασία μιας καλής και υγιεινής διατροφής. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αναφέρουμε την λέξη δίαιτα με την έννοια της απώλειας κιλών.

9. Υιοθέτηση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς και τρόπου ζωής

Η υιοθέτηση ενός προτύπου υγιεινής διατροφής όπως είναι η μεσογειακή είναι πολύ σημαντική. Μικρά και συχνά γεύματα, ξεκινώντας πάντα με ένα καλό πρωινό που θα του δώσει την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεται ώστε να ξεκινήσει τη μέρα του στο σχολείο.

Πρέπει επίσης να αλλάξει η ποιότητα των τροφών που καταναλώνουν στο σχολείο. Τελευταία έχει αλλάξει η νομοθεσία και τα παιδιά βρίσκουν πιο υγιεινές επιλογές στα κυλικεία. Παρ’ όλ’ αυτά χρειάζεται εκπαίδευση στο να μάθουν να τις επιλέγουν.

10.Διατροφική εκπαίδευση

Μάθετε στα παιδιά την αξία των υγιεινών τροφίμων και τα οφέλη των βιταμινών που παίρνουν από τις υγιεινές τροφές. Μπορείτε επίσης να μετατρέψετε τη βόλτα στο σουπερ μάρκετ σε διατροφική εκπαίδευση συμμετέχοντας στα ψώνια και διαβάζοντας τις ετικέτες τροφίμων, δίνοντας του επίσης την ευκαιρία να επιλέξει υγιεινά τρόφιμα καθώς επίσης φρούτα και λαχανικά της αρεσκείας του.